چرا برخی از کودکان برای نوشتن مشکل دارند؟
یادگیری برای نوشتن کلمات و جملات به صورت صحیح یک نکته بسیار مهم است که در سال های دوران ابتدایی به آن توجه بسیار زیادی می شود. تقریباً می توان گفت که همه کودکان هنگامی که شروع به نوشتن می کنند و قلم به دست می گیرند با مشکلات متعددی مواجه می شوند اما اگر دست خط کودک شما نا مشخص است یا نامنظم می نویسد ممکن است دچار یک نوع اختلال یادگیری باشد که دیس گرافی نام دارد.
دیس گرافی یا همان اختلال نوشتن به یک نوع مشکل در سیستم عصبی ارتباط دارد که بر مهارت های مورد نیاز برای نوشتن تاثیر می گذارد و باعث می شود که نوشتن و انجام تکالیف برای کودک دشوار باشد. از این اختلال تحت عنوان اختلال بیان نوشتاری یاد می شود اگر کودک شما برای نوشتن تکالیف خود دچار مشکل شده است خواندن این مقاله را به شما توصیه می کنیم.
چه عواملی در بروز اختلال نوشتن در کودکان نقش دارند؟
محققان هنوز نمی دانند که چرا این اختلال در کودکان به وجود می آید اما اختلال نوشتن در بزرگسالان معمولاً به آسیب دیدگی مغز ارتباط دارد. اغلب اختلال یادگیری در کودکان در کنار سایر ناتوانی های یادگیری از قبیل اختلال بیش فعالی نقص توجه و اختلال خواندن رخ می دهد.
علائم و نشانه های اختلال خواندن در کودکان شامل چه مواردی است؟
کودکانی که دچار اختلال خواندن هستند معمولا دست خط بدی دارند، واضح نمی نویسند و پیوستگی در نوشتار آنها دیده نمی شود و اغلب با یک نوع نوشتار به کار خود ادامه نمی دهند. عملکرد این کودکان معمولاً در نوشتن یا کپی کردن از روی یک نوشته بسیار کند است. ممکن است پدر و مادر یا معلم های کودک زمانی متوجه این اختلال شود که او برای اولین بار در مدرسه قلم به دست می گیرد و شروع به نوشتن می کند. سایر علائمی که این کودکان از خود نشان می دهند عبارت است از غیرعادی بودن وضعیت کمر و بدن یا کاغذ در هنگام نوشتن، ضعیف بودن در املا و کامل ننوشتن کلمات یا اعداد، عدم پیوستگی در کلمات یا فاصله گذاری بین آنها، پاک کردن مداوم برگه، مشت کردن دست در هنگام نوشتن و احساس درد در این قسمت، مشکل در فاصله گذاری بین خطوط و حاشیه صفحه.
این نوع اختلال یادگیری باعث می شود که نوشتن و فکر کردن به صورت همزمان برای کودک دشوار باشد. معمولا مهارت های نوشتاری خلاقانه برای این گروه از کودکان دشوار است و نیازمند کمک هستند.
اختلال نوشتن در کودکان چگونه تشخیص داده می شود؟
برای آنکه بتوان اختلال نوشتن را در کودکان تشخیص داد باید پزشک وجود سایر بیماری ها یا مشکلات احتمالی که باعث اختلال در نوشتار می شوند را رد کند. یک روانشناس با تجربه که در زمینه تشخیص اختلالات یادگیری آموزش دیده است می تواند در این زمینه به کودک کمک کند. برای این کار پزشک به کودک شما تعدادی تست آموزشی و تست مخصوص نوشتن می دهد تا بتواند مهارت های عملکردی و توانایی او برای بیان تفکرات خود در قالب کلمات را ارزیابی کند.
به عنوان مثال ممکن است از کودک شما بخواهد با انگشتان خود روی میز ضربه بزند یا آن که کمرش را در یک حالت خاص بچرخاند. ممکن است پزشک از کودک بخواهد چند جمله را بنویسد یا آن که تعدادی کلمه و حروف را کپی کند. سپس به بررسی فرایند نوشتار، حالت بدن و نحوه گرفتن مداد و حالت دست کودک در هنگام نوشتن توجه کند و کامل نویسی کلمات را ارزیابی کند تا بتواند به یک نتیجه قطعی دست پیدا کند.
اختلال خواندن در کودکان چگونه درمان می شود؟
هیچ راهی برای درمان قطعی اختلال خواندن در کودکان وجود ندارد. روش هایی که برای کمک به این گروه از کودکان وجود دارد به شرایط آنها، سطح سلامت جسمانی و وجود سایر اختلالات یادگیری بستگی دارد. داروهایی که برای درمان اختلال بیش فعالی نقص توجه به کار می رود می تواند در برخی از کودکانی که از هر دو مشکل رنج می برند موثر باشد. متاسفانه هیچ راهی برای پیشگیری از بروز اختلال نوشتن در کودکان وجود ندارد.
فرایند درمان اختلال نوشتن در کودکان به چه صورت است؟
در تحقیقی که برای کودکان انجام شده است مشخص شد که حدود ۳ تا ۵ درصد از دانش آموزان دچار اختلال نوشتن هستند با این حال هنوز پزشکان به طور دقیق نمی دانند که چرا برخی از کودکان دچار اختلال یادگیری می شوند. بروز مشکل در نوشتن می تواند به اختلال خواندن، اختلال زبانی، اختلال توجه، سابقه آموزشی محدود و آشنایی ناکافی کودک با زبان آموزشی ارتباط داشته باشد. عدم ارتباط اختلال بیانی نوشتار با سایر اختلالات یادگیری یک مسئله نادر است.
چگونه می توان به کودکی که دچار اختلال نوشتن از کمک کرد؟
اگر کودک شما دچار اختلال نوشتن است توجه به نکات زیر می تواند نتایج مثبتی را بر کودک شما بگذارد:
- از دفترهای خط کشی شده استفاده کنید تا کودک بتواند تا حد امکان با مطابقت کلمات و حروف آشنا شود و تلاش کند مرتب بنویسد.
- برای کودک خود مداد مناسب یا انواع وسایل کمکی مخصوص نوشتار را تهیه کنید.
- به او اجازه دهید برای نوشتن به جای مداد از کامپیوتر استفاده کند و هر چه زودتر با مهارت های تایپ کردن آشنا شود.
- از نامرتب نوشتن او انتقاد نکنید و در عوض سعی کنید از سخت گوشی کودک خود تقدیر کنید و به بهبود مهارت نوشتار در او کمک نمایید.
- سعی کنید درباره شرایط کودک خود اطلاعات بیشتری جمع آوری کنید و با او در این خصوص صحبت کنید.
- قبل از شروع به نوشتن روش های کنترل استرس را به کودک خود یاد دهید و به عنوان مثال از او بخواهید دست های خود را به سرعت تکان دهد یا آنها را به هم بمالید.
- از توپ مخصوص استرس استفاده کنید و از کودک خود بخواهید آن را فشار دهد تا قدرت و هماهنگی عضلات دست و بهبود پیدا کند.
با معلم های کودک تان درباره شرایط او صحبت کنید و نیازهای کودک خود را برای آنها توضیح دهید. در صورتی که معلم کودک شما در زمینه کودکان با مشکلات آموزشی خاص دوره دیده باشد می تواند به شما و کودک تان کمک کند. با او در خصوص توصیه های پزشک درباره نحوه کمک به کودک خود صحبت کنید تا او از جزئیات مطلع شود. از معلم کودک تان بخواهید به او تکالیف کوتاه تری برای نوشتن بدهد یا سوالاتی که از او می پرسد با سوالاتی که از سایر دانش آموزان پرسیده می شود تفاوت داشته باشد.
قرار دادن دست نوشته های مربوط به هر درس می تواند به کودک شما کمک بسیار زیادی کند. در صورتی که امکان ضبط کردن صدای معلم وجود داشته باشد کودک فرصت بهتری برای یادگیری مطالب پیدا خواهد کرد. از معلم بخواهید به جای امتحانات کتبی از کودک شما امتحان شفاهی بگیرد. نقش پدر و مادر و معلم های کودک در بهبود شرایط او بسیار موثر است و به تدریج کودک می تواند به موفقیت دست پیدا کند.
مترجم: لیلا عبدالملکی