درمان وسواس در کودکان
درمان وسواس در کودکان
کودکان بسیاری هستند که وسواس و رفتارهای اجباری دارند.این مسئله می توان بخشی از روند طبیعی رشد کودک باشد. به عنوان مثال ؛ ممکن است کودک شما بخواهد که هر شب دقیقا در یک ساعت مشخصی به خواب برود.
وسواس ، افکار، تصاویر یا تمایلاتی هستند که کودک آن ها را نمی خواهد اما نمی تواند آن ها را از ذهن خود بیرون کند.وقتی که یک کودک این افکار را دارد ، ممکن است به شدت احساس اضطراب و ترس نیز داشته باشد.
برخی از این وسواس ها ممکن است شامل موارد زیر باشد :
- تصور این که عزیزانش آسیب دیده اند
- ترس از این که با دست زدن به دستگیره در ، بیماری های بدی بگیرد
- احساس این که چنان چه کتاب هایش را منظم و مرتب نگه ندارد ، اتفاق خیلی بدی رخ می دهد.
رفتارهای اجباری ، چیزهایی هستند که کودک احساس می کند باید بارها و بارها انجام دهد.برخی مواقع ممکن است کودک این رفتارها را انجام دهد تا افکار وسواسی را متوقف سازد.اما مواقع دیگری نیز وجود دارد که کودک به هیچ وجه نمی داند چرا این گونه احساس کرده و رفتار می کند.
بهترین مرکز روانشناسی کودک
مثال هایی برای رفتارهای اجباری :
- شستن مکرر دست ها
- دعا کردن بیش از حد
- کودک نمی تواند چیزهای اضافه و به درد نخور را دور بریزد
- شمردن اشیاء و ضربه زدن
- رفتارهای خرافاتی مانند این که همیشه برای کلاس رقص یا مدرسه یک لباس ثابت را می پوشد
- کشیدن موها یا ور رفتن با پوست صورت
وسواس و رفتارهای اجباری ای که معمولا تداخلی با زندگی عادی کودک یا خانواده ندارد ، معمولا نگران کننده نخواهند بود اما در صورتی که این وسواس و رفتارهای اجباری بر روی زندگی کودک و خانواده اثرات مخرب و منفی داشته باشد ، شاید زمان آن رسیده است که با یک روانشناس کودک صحبت کنید.
غالب مواقع کودکان نمی دانند چگونه راجع به بیماری وسواسشان حرف بزنند.آن ها از افکارشان خجالت زده هستند.این کودکان به تشریفات وسواسی خود وابسته هستند.وقتی که به آن ها می گویید که دست از این رفتار خود بر دارند ، احساس می کنند که به آن ها حمله کرده اید ، نه به رفتارهای وسواس گونه شان!!
برخی مواقع احساس عصبانیت نیز می کنند.چرا که پیش خود فکر می کنند چرا باید از انجام کاری که آن ها را در امنیت ذهنی نگه می دارد ، نهی شوند؟!!
به کودک خود کمک کنید که با استفاده از نام گذاری وسواس، این اختلال را در خود حل کند.می توانید این اختلال را پیش کودک خود “آقای نگران” یا “آقای دستوری ” صدا کنید. بعضی از کودکان دوست دارند که خودشان اسم هایی روی این اختلال بگذارند.
یکی از راه هایی که در این باره می توانید در پیش بگیرید ، این است که به کودک خود این گونه بگویید :
آقای دستوری ، آدم بدجنسیه که دوست داره مدام دستور بده و کاری کنه که راجع به همه چیز نگران باشی!!اون می خواد که به هیچ چی دست نزنی و دستوراتش رو اطاعت کنی !! وقتی که دستوراتش رو انجام میدی، بزرگ تر می شه و هرچی بزرگتر بشه، بیشتر می تونه اذیتت کنه!!وقتی که بزرگ بشی میتونی با آقای دستوری ممبارزه کنی و کتکش بزنی!! وقتی که بهش توجه نکنی یا به خاطر قوانین احمقانه ش باهاش دعوا کنی ، کوچولوتر می شه و اونوقت می تونی به راحتی بهش بگی که از اینجا بره!!
انواع وسواس در کودکان
همان گونه که ذکر کردیم ، وسواس در کودکان می تواند طیف گسترده ای از انواع آن را داشته باشد!! این وسواس می تواند شکل افکارهای خرافاتی داشته باشد.
مثلا کودک شما حاضر نیست به جز یک لباس؛ چیزی دیگری را بپوشد چرا که تصور می کند اگر این کار را انجام ندهد ، احتمالا اتفاق بسیار وحشتناکی خواهد افتاد.
یا این که وسواس کودک به شکل وسواس بهداشت و پاکیزگی ظهور کند. کودک به طور مرتب دست های خود را می شوید ، چرا که تصور می کند همه جا آلوده است و با هر تماس دست به اشیای درون اتاق ، احتمال نفوذ میکروب و باکتری های به بدنش وجود دارد.
این وسواس می تواند کودک را دچار مشکلات فراوانی از جمله زخم شدن دست ها و التهابات پوستی کند .
بیشتر مواقع تصور بر این است که وسواس احتمالا ، به خاطر فاکتورهای محیطی و ژنتیکی در کودک بروز پیدا می کند. به همین خاطر در صورتی که مبتلا به وسواس هستید ، احتمال بروز این اختلال در کودک شما نیز بالا تر می رود.
درمان دارویی وسواس در کودکان
خیلی مواقع درمان های روانشناسی و شناختی- رفتاری ، می تواند به برطرف کردن و کاهش میزان این وسواس در کودک کمک کند. اما به خاطر داشته باشید که این روند به صبر و زمان احتیاج دارد.
به همین خاطر عموما توصیه می شود که علاوه بر روانشناس، می توانید به ملاقات یک روانپزشک کودک نیز بروید تا در صورت امکان درمان های دارویی را نیز برای کودک شما در نظر بگیرد.
درمان دارویی البته به سن کودک نیز بستگی دارد و در صورتی که سن وی بسیار پایین باشد ؛ عموما از دارو برای درمان وسواس در کودکان استفاده نمی شود چرا که ممکن است عوارض مخرب آن بیش از منافعش باشد.
درمان وسواس لباس پوشیدن در کودکان
همان گونه که ذکر کردیم ، یکی از وسواس های کودکان ، پوشیدن یک لباس مشخص در بیشتر روزهای هفته است و این مسئله می تواند برای والدین به عذابی مجسم تبدیل شود. چرا که علاوه بر کهنه شدن لباس ، نمی توان از آلودگی و کثیف بودن آن نیز صرف نظر کرد.
والدین بسیاری به مرکز کودک جایروس مراجعه کرده اند و مدام اظهار داشته اند که وقتی که تلاش کرده اند ، لباس کودک را عوض کنند با واکنش های اغراق آمیز کودک از قبیل جیغ و داد، اضطراب، گریه های شدید و … مواجه شده اند.
اما باید بدانید که جهت برطرف کردن این مشکل باید با سیاست بیشتری عمل کنید. به عنوان مثال در صورتی که کودک شما مدام لباس اسپایدرمن می پوشد ، می توانید به او بگویید که اسپایدرمن گاهی لباس های عادی و دیگری نیز می پوشید چرا که ناچار بود به مدرسه و سرکار هم برود و اگر می خواست که با آن لباس های چسبان به مدرسه و سرکار برود ، همه او را مسخره می کردند.
مترجم و محقق : ندا ناصری