چگونه می ‌توان به کنترل اختلال دو قطبی در کودکان کمک کرد؟

اختلال دو قطبی واژه ‌ای است که به احتمال زیاد بارها به گوش شما خورده است و شاید در خانواده یاد جمع دوستان تان با فردی که اختلال دو قطبی دارد ارتباط داشته باشید. اختلال دو قطبی در کودکان چالش ‌های زیادی را برای پدر و مادر ایجاد می ‌کند و گاهی اوقات آنها را واقعاً درمانده می کند. اگرچه اختلال دو قطبی بیشتر در میان نوجوانان به افراد جوان به وجود می ‌آید و معمولاً کمتر در دوران کودکی تشخیص داده می شود.

در سال‌ های اخیر تشخیص این اختلال به یک مبحث چالش برانگیز تبدیل شده است و تعداد زیادی از متخصصان عقیده دارند که اختلال دو قطبی در کودکان یک مسئله نادر است و پزشکان بیش از حد روی آن مانور داده ‌اند و حتی برخی از بیماریها را با اختلال دو قطبی اشتباه گرفته اند. اختلال دو قطبی در کودکان باعث بروز تغییرات شدید رفتاری و عاطفی می شود به نحوی که گاهی اوقات کودک انرژی بسیار زیادی دارد حال آنکه گاهی اوقات افسرده می ‌شود و احساس بی‌ پناهی می ‌کند. این تغییرات خلق و خو در کودک می تواند بر الگوی خواب، فعالیت، انرژی، رفتار و توانایی او برای فکر کردن تاثیرات منفی بگذارد.

تشخیص علائم و نشانه های اختلال دو قطبی در کودکان و نوجوانان

تشخیص اختلال دو قطبی در کودکان و نوجوانان کار دشواری است زیرا تعداد زیادی از علائم و نشانه های اختلال دو قطبی شبیه اختلال بیش فعالی نقص توجه یا اختلال سلوک است و یا حتی شبیه برخی از رفتارهای معمولی و شیطنت آمیز دوران کودکی است. از آن جایی که کودکان در فرآیند بزرگ شدن و وارد شدن به دوران بلوغ دچار تغییرات رفتاری شدیدی می ‌شوند نمی ‌توان به طور قاطع گفت که آیا آنها دچار اختلال دو قطبی هستند یا خیر. تغییرات شدید رفتاری در کودکان و نوجوانان از علائم بارز اختلال دو قطبی است که با تغییرات طبیعی خلق و خو تفاوت دارد.

معمولا تغییرات رفتاری این کودکان آنقدر شدید است که باعث مختل شدن زندگی پدر و مادرها می شود. اکثر پدر و مادرها از این که به کودکان شان برچسب دو قطبی بخورد وحشت دارند اما واقعیت این است که این کودکان به کمک نیاز دارند و مشکل آنها به صورت خود به خود بهبود پیدا نخواهد کرد. مراجعه به متخصص می تواند به تشخیص و درمان اختلال دو قطبی در کودکان کمک کند.

کمک کردن به کودکان دو قطبی

همیشه شنیدن خبر بیماری کودکان برای پدر و مادر ناراحت کننده است و حتی برخی از آنها به طور کامل خود را می بازند و احساس می ‌کنند دنیا به آخر رسیده است. هنگامی که پدر و مادری از پزشک کودک شان می شنوند که فرزند آنها دچار اختلال دو قطبی است ممکن است در ابتدا دست به انکار بزنند اما واقعیت این است که نقش پدر و مادر در کمک به کودکان مبتلا به اختلال دو قطبی قابل انکار نیست. اگر شما به تازگی متوجه شده ‌اید که فرزند دلبندتان دو قطبی است در بخش زیر چند پیشنهاد برای تان داریم که می تواند کمک کننده باشد:

• اعتماد به نفس خود را به دست بیاورید و سعی کنید قوی باشید. از همه دستوراتی که پزشک می ‌دهد پیروی کنید و داروهایی که برای کودک شما تجویز شده است را به موقع به او بدهید و حتی یک دوز از داروهایش را فراموش نکنید. اگر کودک شما به مدرسه می رود سعی کنید به نحوی برنامه ریزی کنید که همه داروهایش را قبل یا بعد از بازگشت از مدرسه مصرف کند.
• همه داروها در کنار تاثیرات مثبتی که در کنترل بیماریها و اختلالات دیگر دارند و عوارض جانبی همراه هستند و داروهایی که برای کنترل اختلال دو قطبی در کودکان تجویز می شوند از این قاعده جدا نیستند و ممکن است برخی از کودکان دچار چاقی و اضافه وزن شوند یا آن که سطح قند خون و چربی آنها تغییر کند. سازمان غذا و داروی آمریکا به پزشکان هشدار داده است که مصرف برخی از داروهای ضد افسردگی یا سایر داروهایی که برای درمان افسردگی به کار می روند می تواند ریسک بروز خودکشی در کودکان و نوجوانان را افزایش دهد.
• با معلم فرزند خود صحبت کنید و شرایط کودک تان را برای او توضیح بدهید زیرا در برخی موارد اختلال دو قطبی در کودکان باعث می ‌شود که آنها نیازهای ویژه ای داشته باشند. ممکن است برخی از این کودکان در برخی موارد به تمرینات درسی کمتر و استراحت بیشتر نیاز داشته باشند حتی گاهی اوقات لازم است کودک خود را از مدرسه بیرون ببرید تا کمی علائم او پایدار شود.

• • برنامه ریزی در کودکانی که دچار اختلال دو قطبی هستند کاملاً ضروری است و می تواند مزایای متعددی را برای این کودکان به دنبال داشته باشد.
    به کودک خود کمک کنید هر روز سر ساعت از خواب بیدار شود، صبحانه بخورد، ورزش کند و هر روز همه کارهایش را سر یک ساعت معین انجام دهد.
  • از هیچ اقدامی برای کاهش میزان تنش در منزل فروگذار نکنید.
  • از نقش و اهمیت خانواده درمانی غافل نشوید چرا که بدون شک حضور کودکی که دچار اختلال دو قطبی است می تواند باعث مختل شدن زندگی خانواده شود و فشار زیادی را به همه افراد تحمیل کند. از آنجایی که سایر کودکان شما نمی دانند که چه مشکلی برای خواهر یا برادرشان پیش آمده است ممکن است او را درک نکنند و شرایط را بدتر نمایند. خانواده درمانی به همه شما کمک می کند تا بتوانید با شرایط فرزند خود آشنا شوید و نحوه برخورد صحیح با فرزند خود را یاد بگیرید.

• بدون شک هیچ یک از ما به عنوان پدر و مادر یک کودک نمی خواهیم باور کنیم که ممکن است کودک یا نوجوان ما به خودکشی و مرگ فکر کند اما متاسفانه واقعیت این است که برخی از آنها مدام به این مسئله فکر می ‌کنند و ریسک بروز خودکشی در کودکان و نوجوانان بالا است. به این ترتیب اگر کودک شما جملاتی از قبیل ‘دوست دارم بمیرم’ را بیان می کند یا این که رفتارهای مشکوک را از خود نشان داده است هرگز به راحتی از کنار آنها رد نشوید و در صورت لزوم از روانشناس کمک بگیرید.

اختلال دو قطبی در نوجوانان

جالب است بدانید که هنگامی که کودک شما از دوران کودکی وارد نوجوانی می شود علائم و نشانه های اختلال دو قطبی در او شباهت زیادی به علائم افراد بزرگسال مبتلا به اختلال دو قطبی خواهد داشت. مسئله مهمی که اکثر پدر و مادرها را دچار مشکل می ‌کند این است که معمولاً فرزند آنها احساس می ‌کند که روند درمان به او تحمیل شده است و او مجبور شده است روند درمان خود را ادامه دهد به همین دلیل باید صادقانه با فرزند خود صحبت کنید و تلاش کنید که در این خصوص با او مهربان باشید و از هرگونه بحث و جدل خودداری کنید تا فرزند شما بتواند شرایط را به طور کامل درک کند.

به خاطر داشته باشید که نوجوانان نیز مانند افراد بزرگسال باید از مصرف مواد مخدر و الکل خودداری کنند زیرا باعث تداخل در داروهایی که مصرف می ‌کنند خواهد شد و ممکن است باعث بدتر شدن وضعیت آنها شود. احتمال مصرف مواد مخدر در نوجوانان مبتلا به اختلال دو قطبی بیشتر از سایر افراد است پس باید کاملاً مراقب فرزند خود باشید و اقدامات لازم را انجام بدهید. سعی کنید اطلاعات خود را در خصوص اختلال دو قطبی و نحوه کمک به افراد مبتلا به این اختلال افزایش دهید تا بتوانید به کودک خود کمک کنید.

مترجم: لیلا عبدالملکی

منبع