نکاتی درباره اختلال تعامل اجتماعی بی قید و بند
به احتمال زیاد شما تجربه برخورد با کودکان را دارید و برای تان پیش آمده که با کودکی مواجه شوید که به راحتی با شما دوست می شود، به شما لبخند می زند و حتی به راحتی شما را بغل می کند و روی پای تان می نشیند. اما برخی دیگر از کودکان هنگامی که با شما به عنوان یک فرد غریبه مواجه می شوند پدر و مادر خود را محکم بغل می کنند، از شما روی بر می گردانند و حتی ممکن است گریه کنند. اکثر ما کودکان گروه اول را دوست داریم و به اصطلاح آنها را خوش رو می نامیم و می گوییم که یک کودک اجتماعی است! و معمولاً تمایل چندانی به برقراری ارتباط با کودکان گروه دوم نداریم و می گوییم که کودک خوش رویی نیست و حتی ممکن است کودکان گروه اول را بیشتر دوست داشته باشیم.
گاهی اوقات این سوال در ذهن ما نقش می بندد که چرا برخی از کودکان به راحتی افراد غریبه را قبول می کنند و با آنها دوست می شوند اما تعدادی دیگر از کودکان به راحتی با کسی دوست نمی شوند. روانشناسان از این وضعیت تحت عنوان اختلال تعامل اجتماعی بی قید و بند یاد می کنند که کودک بدون توجه به محدودیت ها با کسی که برای اولین بار است او را می بیند شروع به حرف زدن می کند و حتی ممکن است درباره مسائل خصوصی و خانوادگی نیز صحبت کند.
معمولاً کودکان بر اساس درک خود به تحلیل و بررسی ظاهر افراد مختلفی می پردازند و آنها را به دو دسته افراد قابل اعتماد و افراد غیر قابل اعتماد تقسیم می کنند. اما کودکانی که دچار اختلال تعامل اجتماعی بی قید و بند هستند فاقد چنین قابلیتی می باشند و در واقع مغز آنها نمی تواند به آنالیز افراد ناشناس بپردازد به همین دلیل بدون هیچ گونه ترسی با آنها ارتباط برقرار می کنند. اکنون که تا حدودی با این اختلال آشنا شدید با ما همراه باشید تا مطالب بیشتری را در اختیارتان قرار دهیم.
به سرپرستی قبول کردن یک کودک
اختلال تعامل اجتماعی بی قید و بند به علت غفلت از کودک در چند ماه اول زندگی به وجود می آید اما هیچ گونه شواهد و مدارکی وجود ندارد که نشان دهد غفلت از کودک پس از سن دو ماهگی می تواند باعث بروز چنین اختلالی شود. افرادی که کودک را به سرپرستی قبول کرده اند و کودک چند ماهه یا چند ساله است می توانند وجود چنین اختلالی را تشخیص دهند.
این موضوع که کودک مدت زیادی مورد غفلت واقع نشده است نمی تواند دلیل خوبی برای عدم بروز مشکل دلبستگی در کودک باشد. در اکثر مواقع تا مدت زیادی پس از رفع مشکل غفلت از کودک اختلال تعامل اجتماعی بی قید و بند تشخیص داده نمی شود به این ترتیب پدر و مادر کودکی که در سن هشت سالگی او را به فرزندی قبول کرده اند ممکن است متوجه علایم و نشانه های این اختلال شوند. کودکی که در دوران طفولیت به سرپرستی قبول می شود علائم این اختلال را در سن پنج سالگی از خود نشان می دهد.
نحوه تغییر اختلال تعامل اجتماعی بی قید و بند با گذر زمان
اغلب کودکان ۴ تا ۵ ساله علائم عدم ترس از افراد غریبه را از خود نشان می دهند و ممکن است به راحتی دست یک فرد غریبه را بگیرند یا آنکه روی پای او بنشینند. کودکان مبتلا به اختلال تعامل اجتماعی بی قید و بند در دوران قبل از مدرسه با افراد غریبه دوست می شوند و مهمتر از همه آنکه رفتارهایی از خود نشان می دهند که به معنای جلب توجه دیگران است. به این ترتیب ممکن است یک کودک چهار ساله در محیط بازی با صدای بلند داد بزند تا توجه افراد غریبه را به خود جلب نماید. اغلب کودکان در اوایل دوران کودکی، آشنایی کلامی و فیزیکی بیش از حد را از خود نشان می دهند و عواطف خود را به صورت غیر واقعی بیان می کنند.
به این ترتیب ممکن است یک کودک ۹ ساله با خندیدن دیگران بخندد یا آنکه خود را غمگین نشان دهد تا کنترل موقعیتی که در آن قرار دارد را در دست بگیرد. حتی ممکن است این گروه از کودکان به افراد غریبه بگویند ‘می خواهم به خانه ات بیایم’.
نوجوانانی که دچار اختلال تعامل اجتماعی بی قید و بند هستند به احتمال زیاد با دوستان همسن خود به مشکل بر می خورند. آنها معمولاً به ایجاد روابط نه چندان عمیق با دیگران می پردازند و اغلب با تعارضات مبارزه می کنند و هیچ گونه رفتار تبعیض آمیز با دیگران نخواهند داشت.
میزان شیوع اختلال تعامل اجتماعی بی قید و بند
اختلال تعامل اجتماعی بی قید و بند یک اختلال نادر است و معمولاً کودکانی که از دوران طفولیت در پرورشگاه بزرگ شده اند یا کودکانی که چندین سرپرست مختلف داشته اند بیشتر از سایر کودکان دچار چنین اختلالی خواهند شد. تحقیقات نشان داده است که حدود ۲۰ درصد از کودکان در جوامع پرخطر دچار اختلال تعامل اجتماعی بی قید و بند می شوند. تعداد زیادی از کودکانی که سابقه سوء استفاده یا غفلت را داشته اند دچار هیچ گونه اختلال دلبستگی نمی شوند.
خطرات و عواقب اختلال تعامل اجتماعی بی قید و بند
روانشناسان عقیده دارند که باید کودکان به طور طبیعی از افراد غریبه بترسند و به این ترتیب تربیت کردن و بزرگ کردن کودکی که دچار چنین اختلالی است می تواند برای پدر و مادر و پرستار کودک ترسناک و گیج کننده باشد زیرا ممکن است کودک بدون آنکه به پدر و مادرش خبر بدهد به منزل همسایه ها برود یا سوار ماشین افراد غریبه شود. به همین دلیل مراقبت ۲۴ ساعته از چنین کودکی اهمیت بسیار زیادی دارد و باید پدر و مادر از ارتباط کودک خود با افراد غریبه جلوگیری کنند زیرا کودک نمی تواند به شناسایی ارتباطات سالم با دیگران بپردازد. اگر شما پدر و مادر چنین کودکی هستید باید کاملا هوشیار باشید و از کودک خود غافل نشوید.
درمان اختلال تعامل اجتماعی بی قید و بند
مراقبت دقیق و مداوم از کودکی که دچار اختلال تعامل اجتماعی بی قید و بند است اهمیت بسیار زیادی دارد. کودکی که به طور مداوم از یک پرورشگاه به پرورشگاه دیگر می رود و یا چندین پرستار مختلف داشته است بهبود پیدا نمی کند. به این ترتیب باید یک نفر به صورت مداوم از کودک مراقبت کند تا ارتباط و پیوند محکمی بین کودک و او ایجاد شود. از آنجایی که اختلال دلبستگی به خودی خود بهبود نخواهد یافت به همین دلیل مراجعه به پزشک برای شروع درمان تخصصی کاملاً ضروری است.
پزشک بر اساس شرایط کودک یک برنامه درمانی مناسب را طراحی می کند که با شرایط مطابقت دارد و به طور کامل پاسخگوی نیازهای کودک است. اگر شما به کودک خود شک دارید بهتر از هر چه زودتر با پزشک مشورت کنید تا کودک شما را ارزیابی کند و علت مشکل ایجاد شده را پیدا کند تا بتواند در صورت لزوم راهکار مناسبی را ارائه دهد.
مترجم: لیلا عبدالملکی