اختلال پانیک چیست؟
آیا کودک شما بدون دلیل خاصی دچار ترس شدید می شود؟ آیا از درد قفسه سینه و قلب خود شکایت دارد؟ آیا آنقدر می ترسد که بدنش شروع به لرزش می کند؟ آیا این علائم و نشانه ها به طور مکرر رخ می دهند؟ اگر پاسخ شما به این سوالات مثبت است پیشنهاد می کنیم با ما همراه شوید تا با شما در باره ترس شدید و بدون دلیل کودک، علل بروز آن و نحوه درمان آن صحبت کنیم.
اختلال پانیک زمانی رخ می دهد که کودک دچار حملات مکرر و غیر قابل انتظار پانیک می شود. منظور از حمله پانیک احساس ترس شدید و ناراحتی است که طی مدت چند دقیقه به بالاترین سطح خود می رسد. کودکانی که به این اختلال مبتلا هستند با آن زندگی می کنند و به طور ناگهانی دچار ترس شدید و بدون هیچ دلیل مشخصی می شوند و ممکن است با علائم و نشانه های فیزیکی از قبیل کوبش قلب، مشکل در تنفس و عرق کردن مواجه شوند.
اکثر افراد یک یا دو بار در طول زندگی خود حملات پانیک را تجربه می کنند. انجمن روانشناسی آمریکا در گزارشی اعلام کرده است که از هر ۷۵ نفر یک نفر دچار اختلال پانیک است. این اختلال تحت عنوان ترس مداوم از احساس یک حمله پانیک دیگر پس از حمله قلبی توصیه می شود و فرد همواره ترس حمله مجدد پانیک را دارد. اگرچه علائم نشانه های این اختلال می تواند کاملاً ترسناک باشد امکان کنترل آنها وجود دارد و معمولاً به کمک روش های درمانی مختلف کنترل خواهند شد. درمان مهمترین بخش در کاهش علائم و نشانه های پانیک و بهبود کیفیت زندگی افراد است.
علائم و نشانه های پانیک شامل چه مواردی است؟
علائم و نشانه های این اختلال اغلب در نوجوانان و جوانان زیر سن ۲۵ سال دیده می شود. اگر کودک شما تاکنون دچار یک یا چندین حمله پانیک شده است یا با ترس حمله مجدد پس از حمله اول زندگی می کند به احتمال زیاد دچار این اختلال شده است. این اختلال باعث ایجاد احساس ترس شدید و ناگهانی می شود و معمولا هیچ گونه علامت هشدار دهنده ای ندارد. معمولا این حملات حدود ۱۰ تا ۲۰ دقیقه طول می کشند اما در برخی موارد شدید ممکن است بیش از یک ساعت نیز به طول بیانجامد.
افراد مختلف این اختلال را به اشکال مختلف احساس می کنند و با علائمی از قبیل تپش شدید قلب، کوتاه شدن تنفس، احساس خستگی، سرگیجه، سبکی سر، حالت تهوع، عرق کردن یا لرز شدید بدن، تغییر در حالت ذهنی از قبیل احساسات غیر واقعی یا جدا شدن از بدن، سوزن سوزن شدن یا بی حسی دست و پا، درد قفسه سینه و احساس مرگ مواجه می شوند.
این علائم بدون هیچ دلیل مشخصی ایجاد می شوند اما معمولا خیلی خطرناک نیستند از آنجایی که نمی توان این حملات را پیش بینی کرد می تواند به طرز قابل توجهی بر عملکرد کودک تاثیر بگذارد.
چه عواملی باعث بروز پانیک می شوند؟
هنوز علت بروز این اختلال مشخص نشده است و برخی از محققان در مطالعات خود نشان داده اند که اختلال پانیک می تواند زمینه ژنتیکی داشته باشد. این مشکل با تغییر و گزار قابل توجه در مراحل مختلف زندگی به وجود می آید. به عنوان مثال در بزرگسالان عواملی از قبیل ترک کردن دانشگاه یا مدرسه، ازدواج یا طلاق، و متولد شدن اولین فرزند از تغییرات بسیار مهم زندگی محسوب می شوند که می تواند باعث استرس برای فرد شده و او را دچار اختلال پانیک کند. در کودکان نیز عواملی از قبیل طلاق پدر و مادر، جدا شدن از یک دوست مورد علاقه، یا فوت یکی از عزیزان باعث بروز حملات پانیک می شود.
چه افرادی در معرض پانیک قرار دارند؟
اگرچه هنوز علت اصلی بروز پانیک مشخص نشده است اطلاعات به دست آمده در خصوص این بیماری نشان داده که گروه های خاصی بیشتر از دیگران در معرض این اختلال قرار دارند. به طور کلی دختران دو برابر بیشتر از پسران دچار اختلال پانیک می شوند که این مسئله یک نکته حائز اهمیت است.
چگونه اختلال پانیک تشخیص داده می شود؟
اگر کودک شما علائم و نشانه های حملات پانیک را تجربه می کند به درمان فوری نیاز دارد. اکثر کودکانی که برای اولین بار دچار حملات پانیک می شوند ادعا می کنند که دچار حمله قلبی شده اند. هنگامی که کودک خود را به پزشک و مرکز اورژانس ارجاع می دهید پزشک وضعیت سلامت قلب و را بررسی می کند تا امکان تشخیص دقیق حملات قلبی وجود داشته باشد سپس درخواست انجام آزمایش خون را می دهند تا بیماری های احتمالی را شناسایی کند.
در صورتی که پزشک هیچ دلیلی برای مشکل ایجاد شده پیدا نکند او را به پزشک دیگری ارجاع خواهد داد. متخصص روانشناس به انجام ارزیابی سلامت ذهن کودک شما می پردازد و از او درباره علائم و نشانه هایی که دار است سوال می پرسد تا بتواند به تشخیص قطعی برسد.
چگونه اختلال پانیک درمان می شود؟
فرایند درمان پانیک برای کاهش یا رفع علائم و نشانه های این اختلال تمرکز دارد که توسط متخصص با تجربه انجام می شود اما در برخی موارد مصرف دارو برای کنترل علائم و نشانه های این اختلال ضروری خواهد بود. درمان پانیک اغلب شامل رفتار درمانی و شناخت درمانی است و پزشک به کودک شما یاد می دهد چگونه به تغییر تفکرات و رفتارهای خود بپردازد تا بتواند حملات پانیک را بشناسد و آنها را به خوبی مدیریت کند.
داروهایی که پزشک برای درمان اختلال پانیک تجویز می کند می تواند شامل باز دارنده های باز جذب سروتونین باشد که در گروه داروهای ضد افسردگی قرار دارند و می تواند شامل فلوکستین، سرترارین و باروکستین باشد. پزشک علاوه بر مصرف این داروها از شما و کودک تان می خواهد به طور منظم به برنامه ورزشی توجه کنید، کودکتان به اندازه کافی بخوابد، و از مصرف محرک ها از قبیل کافئین خودداری کند و برنامه درمان جدی کودک را به طور جدی دنبال کنید.
چگونه می توان از اختلال پانیک پیشگیری کرد؟
ممکن است نتوان از بروز اختلال پانیک پیشگیری کرد اما می توان با اجتناب از مصرف برخی محرک ها از قبیل کافئین از بروز حملات پانیک جلوگیری کرد. پزشک به افراد بزرگسالی که دچار پانیک هستند توصیه می کند که از مصرف الکل و مواد مخدر اجتناب کنند تا شدت علائم آنها کاهش یابد. به طور کلی توجه کردن به احساس اضطراب پس از یک اتفاق استرس آور در زندگی اهمیت بسیار زیادی دارد. در صورتی که یک اتفاق یا یک شرایط خاص باعث احساس اضطراب و استرس و ترس بسیار شدید در کودک شما شده است باید با پزشک در این خصوص مشورت کنید.
معمولا پانیک یک اختلال مزمن است که درمان آن دشوار می باشد و متاسفانه برخی از بیماران به خوبی به روش های درمانی موجود پاسخ نمی دهند. به طور کلی این اختلال با دوره های عدم بروز علائم پانیک و تشدید آن همراه است به همین دلیل فرد باید به طور کامل تحت نظر پزشک باشد تا از حملات مجدد پانیک جلوگیری گردد.
تحقیق و پژوهش: لیلا عبدالملکی