هفت نکته مهم در خصوص فوبیا در کودکان
سابینا هفت سال دارد و از صدای کولر به شدت می ترسد و کارن یک کودک ده ساله است که از عنکبوت ها وحشت دارد. ممکن است با خواندن این جمله بخندید و بگویید که صدای کولر یا دیدن عنکبوت که ترس ندارد اما واقعیت این است که برخی از کودکان و افراد بزرگسال دچار فوبیا هستند. این حس زمانی به وجود می آید که فرد با ترس های خود مواجه می شود. همان طور که برخی از ما از ارتفاع، آب، پرواز و مواردی از این قبیل می ترسیم برخی از کودکان نیز از آمپول زدن، دیدن حیوانات یا حتی یک عروسک خاص دچار ترس شدید می شوند. اما سوال مهمی که در این حالت مطرح می شود این است که چگونه می توان به درمان فوبیا در کودکان کمک کرد؟ در علم روانشناسی به این ترس غیرمنطقی که باعث اضطراب می شود فوبیا می گویند.
فوبیا یک نوع ترس غیرمنطقی و دائمی از یک شیء خاص یا یک موقعیت مانند آمپول زدن و دیدن خون است. هنگامی که کودک با این شرایط مواجه می شود به صورت اضطراب شدید به آن واکنش نشان می دهد. فوبیا در کودکان باعث بروز علائمی از قبیل افزایش تعداد ضربان قلب و تنفس، سردرد، دل درد، حالت تهوع، لرزش بدن، اختلالات خواب، عرق کردن، خیس شدن کف دست و مواردی از این قبیل می شود که این نوع ترس های غیر منطقی در میان کودکان شایع است. در این مقاله قصد داریم هفت نکته مهم را در خصوص برطرف کردن فوبیا در کودکان معرفی کنیم.
از اقدامات ساده غافل نشوید
برخی از اقدامات ساده می توانند تاثیر به سزایی در کنترل فوبیا در کودکان داشته باشند. به عنوان مثال اگر فرزند شما از سنگ می ترسد باید شرایطی را فراهم کنید که او با سگ مواجه شود زیرا اجتناب از رویارویی با سگ راه چاره نیست. همچنین می توانید با کودک خود داستان پردازی کنید و به تدریج اعتماد به نفس او را تقویت کنید. می توانید داستان هایی را درباره کودکان شجاع تعریف کنید یا داستان های خود را با استفاده از حیوانات عروسکی توضیح دهید. اگر کودک شما از تاریکی می ترسد در اتاق او یک چراغ خواب روشن کنید تا احساس امنیت کند.
به کودک خود فرصت بدهید
در اکثر موارد ترس های دوران کودکی با بزرگ شدن کودک از بین می رود و کودکی که از تنهایی خوابیدن می ترسد به تدریج بر ترس خود غلبه می کند و می تواند در سن هفت سالگی به تنهایی در اتاقش بخوابد. سعی کنید ترس کودک خود را ارزیابی کنید و به این نتیجه برسید که آیا ترس در کودک با سن او تناسبی دارد یا خیر. در صورتی که ترس کودک متناسب با سن او است با بزرگ شدن کودک از بین خواهد رفت و حتی بعدها به ترس خود می خندد پس آرامش خود را حفظ کنید.
علت ترس را پیدا کنید
معمولاً ترس به تجربه هایی که کودک در گذشته داشته است ارتباط دارد مثلا اگر کودک شما از زنبور می ترسد ممکن است در گذشته او را نیش زده باشند. جک یک کودک ۱۱ ساله است که از پلیس می ترسد و هنگامی که روانشناس او را ارزیابی کرد متوجه شد که مادرش در دوران کودکی به او گفته است که اگر غذایش را نخورد پلیس به منزل آنها می آید و او را دستگیر می کند و ترس از پلیس از دوران کودکی در او به وجود آمده است. به این ترتیب تشخیص علت ترس در کودک امید بسیار زیادی دارد. با کودک خود صحبت کنید و فضای مناسبی را به وجود بیاورید تا بتواند درباره ترس خود صحبت کند و در نهایت علت آن مشخص شود. گاهی اوقات ممکن است کودک شما از حیوانات بترسد زیرا دوستش از حیوانات می ترسد و شما باید کاملا دقت کنید تا علت ترس را پیدا کنید و سپس آن را برطرف نمایید.
ممکن است شما در بروز فوبیا در کودک خود نقش داشته باشید
ترس های خود را به کودک تان منتقل نکنید. به عنوان مثال اگر از سگ و گربه می ترسید در این خصوص با کودک خود صحبت کنید و در هنگام مواجهه با سگ و گربه از واکنش بیش از حد خودداری کنید زیرا کودک با دیدن ترس شما دچار فوبیای سگ و گربه خواهد شد. هنگامی که با ترس های خود مواجه می شوید سعی کنید آرام باشید تا ترس خود را به کودک تان منتقل نکنید.
ما پدر و مادرها گاهی اوقات کودکان خود را از چیزهای مختلفی می ترسانیم تا از قوانین پیروی کنند به عنوان مثال ممکن است به کودک خود بگوییم اگر غذایت را کامل نخوری تو را در اتاقی که پر از موش است می اندازم! در این حالت کودک غذایش را به طور کامل می خورد و مادرش خوشحال می شود! اما به تدریج کودک با ترس از اتاق پر از موش بزرگ می شود. ما به عنوان پدر و مادر وظیفه داریم به جای ترساندن فرزند خود برای پیروی از عادات سالم، عادات خوب را به کمک روش های خلاقانه به کودک خود یاد بدهیم تا از بروز فوبیا در او پیشگیری کنیم.
با ترس ها مواجه شوید
مواجه شدن با ترس اولین مرحله در رفع فوبیا در کودک است. در این روش از مرکز زدایی سیستمیک استفاده می شود تا فوبیای کودک برطرف شود. باید کودک را طبق این روش با ترس هایی که دارد روبرو کنیم. به عنوان مثال اگر کودک شما از دریا می ترسد در ابتدا تصویر دریا را به او نشان دهید سپس از فاصله دور او را کنار دریا ببرید سپس مرحله به مرحله نزدیک تر شوید تا جایی که بتوانید در مرحله آخر به همراه کودک خود وارد آب شوید. این روش در درمان انواع فوبیا کاملاً عالی عمل می کند.
از روش های کنترل فوبیا در کودک بهره بگیرید
روش های خاصی وجود دارد که به کودکان برای کنترل فوبیا کمک می کند. به عنوان مثال اگر کودک شما از ببر می ترسد باید چرخه غذا در طبیعت را برای کودک خود توضیح دهید و بگویید که همه ما بخشی از طبیعت هستیم و حیات ما به یکدیگر بستگی دارد. استفاده از تکنیک های نفس عمیق کشیدن و ریلکسیشن می تواند به آرام شدن کودک در شرایطی که دچار ترس شدید شده است کمک کند. استفاده از جملات مثبت نیز می تواند به کودک برای کنترل ترس از کمک کند. جملاتی مانند من می توانم، این کار خیلی ساده است و مواردی از این قبیل کاملاً کمک کننده هستند.
از متخصص کمک بگیرید
برخی از ترس های کودک به تدریج و با بزرگ شدن او از بین می روند اما برخی دیگر حتی با بزرگ شدن کودک بدتر و جدی تر می شود و کودک به کمک روانشناس نیاز خواهد داشت. به عنوان مثال اگر کودکی از ارتفاع می ترسد ممکن است ترس او با بزرگ شدنش از بین نرود و حتی از سوار شدن به هواپیما نیز خودداری کند. نکته مهمی که باید در این خصوص به خاطر داشته باشید این است که ترس باعث می شود کودک از زندگی معمولی خود لذت نبرد و دچار مشکلات متعددی شود که در این حالت مراجعه به مشاور یا روانشناس کاملاً ضروری است.
ترس و فوبیا در کودکان بسیار شایع و طبیعی هستند و پدر و مادر باید آرامش خود را حفظ کنند و از روش های موثر برای کاهش ترس کودک خود استفاده کنند. آنچه که اهمیت بسیار زیادی دارد این است که به جای مسخره کردن کودک و ترس او باید سعی کنید تا کودک شما با ترس خود کنار بیاید و بتواند بر آن غلبه کند. به این ترتیب می توان با قاطعیت گفت که حمایت پدر و مادر تاثیر به سزایی در روند رشد و سلامت کودک دارد.
مترجم: لیلا عبدالملکی