اهمیت بازی کردن در کودکان مبتلا به اوتیسم
اگر شما کودک مبتلا به اوتیسم دارید و نمی تواند به انجام بازی های معمولی دوران کودکی بپردازد باید بدانید که او تنها نیست. تعداد کمی از کودکان مبتلا به اوتیسم می توانند مانند سایر کودکان بازی کنند و تعداد زیادی از آنها به انجام فعالیت های می پردازند که شبیه بازی های معمولی نیست. این مسئله باعث می شود که کار برای پدر و مادر در خصوص پیدا کردن بازی یا فعالیت های مناسب کودک شان دشوار باشد و حتی ندانند که چگونه با کودک خود بازی کنند. با ما همراه باشید تا در خصوص نحوه بازی با کودکان مبتلا به اوتیسم با شما صحبت کنیم.
تفاوت بازی کردن کودکان مبتلا به اوتیسم با سایر کودکان
نحوه بازی کردن در کودکان مبتلا به اوتیسم با سایر کودکان تفاوت دارد. معمولا اکثر کودکان مبتلا به اوتیسم در دوران کودکی بیشتر از همسالان خود به مرتب کردن وسایل و قرار دادن آنها در یک ردیف می پردازند، با خودشان بازی می کنند و یک کار را بارها تکرار می کنند. این کودکان کمتر در بازی هایی شرکت می کنند که نیازمند باور کردن، ایجاد همکاری و ارتباطات اجتماعی است. البته باید خاطر نشان کنیم که تعداد زیادی از کودکانی که اوتیسم ندارند نیز ممکن است چنین رفتارهایی را از خود نشان دهند.
اما نکته مهمی که در این خصوص وجود دارد این است که اگر چه ظاهراً کودکان مبتلا به اوتیسم از فعالیت ها و علایق دیگران اطلاعی ندارند، کودکان معمولی از همسالان خود برای یادگیری مهارت های جدید بازی، همکاری با هم و سوال پرسیدن تقلید می کنند. کودکان معمولی هم توانایی بازی کردن با خود و هم با دیگران را دارند و برای بازی های گروهی آماده هستند. اگر شما حس می کنید که کودک تان از وجود سایر کودکان آگاه نیست یا به نظر می رسد نمی تواند مهارت های جدید بازی کردن را از طریق دیدن ارتباطات کلامی و ارتباط اجتماعی با دیگران یاد بگیرد باید این مسئله را به عنوان یک علامت هشدار در خصوص بیماری اوتیسم در نظر بگیرید.
نکاتی درباره اختلال طیف اوتیسم
در بخش زیر به چند نکته مهم در خصوص اختلال طیف اوتیسم اشاره می کنیم که می تواند برای شما سودمند باشد:
- کودکان مبتلا به اوتیسم همیشه ترجیح می دهند تنها بازی کند و حتی هنگامی که از آنها خواسته می شود با سایر کودکان بازی کنند تمایلی به این کار از خود نشان نمی دهند. آنها تمایلی به پیروی از قوانین بازی ندارند یا نمی تواند از آنها پیروی کنند. به عنوان مثال در انجام بازی های نوبتی، نقش بازی کردن یا پیروی از قوانین بازی دچار مشکل می شوند.
- به انجام کارها و فعالیت هایی می پردازند که تکراری و بدون هدف است مثلاً بارها در را باز و بسته می کنند، وسایل مختلف را در یک ردیف قرار می دهند، بارها سیفون توالت را می کشند و کارهای شبیه این را تکرار می نمایند.
- در پاسخ دادن به پیشنهاد دوستان یا بزرگسالان ناتوان هستند یا تمایلی به این کار ندارند.
- رفتارها یا صحبت های سایر کودکان را فراموش می کنند و ممکن است وارد بازی گروهی از کودکان شوند اما متوجه نباشند که آنها در حال بازی کردن هستند.
نحوه بازی کردن در کودکان مبتلا به اوتیسم
اگرچه معمولا گاهی اوقات تنهایی بازی کردن کودکان طبیعی است معمولاً آنها با دیدن سایر کودکان جذب می شوند و شروع به بازی کردن با آنها می نمایند و از وسایلی که یکدیگر برای بازی استفاده می کنند اما کودکان مبتلا به اوتیسم چنین رفتاری را از خود نشان نمی دهند و دیدن بازی کردن سایر کودکان به هیچ وجه آنها را جذب نمی کند.
کودکان مبتلا به اوتیسم یک گوشه می ایستند و به عنوان مثال برگ های ریخته شده در حیاط را بارها و بارها به هوا پرت می کنند و از این کار خسته نمی شوند یا هنگامی که به آنها یک پازل داده می شود بارها آن را با یک روش یکسان انجام می دهند. کودکان مبتلا به اوتیسم اشیای مختلف را در یک الگوی دائمی در کنار هم قرار می دهند یا به آنها ضربه می زنند اما اگر کس دیگری چنین کاری را انجام دهد ناراحت و غمگین خواهند شد.
با بزرگ شدن کودک مبتلا به اوتیسم مهارت های او نیز بهبود پیدا می کند و به تدریج قوانین بازی کردن را یاد می گیرد اگر چه این مهارت را بالاخره یاد می گیرند رفتارهای آنها هنوز کمی با سایر کودکان تفاوت دارد. به عنوان مثال آنها آن قدر به یک قانون پایبند می شوند که نمی توانند با تغییراتی که در تعداد بازیکنان، اندازه محیط بازی و مواردی از این قبیل پیش می آید کنار بیایند. تحت هیچ شرایطی وسایل بازی خود را به دیگران نمی دهند و به عنوان مثال فقط به تنهایی انجام بازی های ویدیویی خواهند پرداخت.
علت دشوار بودن بازی کردن برای کودکان مبتلا به اوتیسم
همیشه این سوال مطرح می شود که چرا بازی کردن برای کودکان مبتلا به اوتیسم دشوار است. اکثر این کودکان با چالش های ترسناکی مواجه می شوند که بین آنها و ارتباطات معمولی اجتماعی قرار می گیرد. برخی از این چالش ها به شرح زیر می باشند:
- نداشتن مهارت تقلید کردن: کودکانی که مشکل اوتیسم ندارند معمولا به نحوه بازی کردن دیگران نگاه می کنند و از آنها تقلید می نمایند. به عنوان مثال هنگامی که تعدادی آجر خانه سازی در اختیار یک کودک قرار داده می شود برای اولین بار آنها را کنار هم می گذرد. اما هنگامی که متوجه می شود سایر کودکان در حال ساختن چیزهای مختلفی با آن هستند از رفتار آنها تقلید می کند. این در حالی است که کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است اصلا به سایر کودکانی که با آجرهای خود بازی می کنند توجه نمایند و حتی اگر هم به آنها نگاه کنند از رفتارشان برای تغییر مسیر بازی تقلید نخواهند کرد.
- فقدان مهارت های مخصوص بازی های نمادین: بازی نمادین عبارتی است که برای توصیف بازی هایی به کار می رود که از تخیل کودک سرچشمه می گیرد اما ممکن است کودک به تنهایی یا با دیگران بازی کند. به عنوان مثال کودک نقش پادشاه را بازی می کند و سایر کودکان سربازان او هستند اما متاسفانه کودکان مبتلا به اوتیسم به ندرت مهارت های بازی نمادین را بدون کمک دیگران یاد می گیرند. حتی هنگامی که این مهارت ها را یاد می گیرند ممکن است بارها یک حرکت را با جملات و کلمات تکراری انجام دهند. بازی کردن با کودکان مبتلا به اوتیسم دنیای پیچیده ای است و به صبر و حوصله نیاز دارد.
- فقدان مهارت های ارتباط اجتماعی: کودکان مبتلا به اوتیسم معمولا ترجیح می دهند به تنهایی بازی کنند و تمایلی به برقراری ارتباط با دیگران و بازی کردن با سایر کودکان ندارند و به احتمال زیاد کودکان هم سن آنها تصور می کنند که کودکان مبتلا به اوتیسم توجهی به دیگران نمی کنند به همین دلیل تصمیم می گیرند از بازی کردن با کودک مبتلا به اوتیسم خودداری کنند اما واقعیت این است که این کودکان توانایی برقراری ارتباط با آنها را ندارند.
آموزش مهارت بازی کردن به کودکان مبتلا به اوتیسم
اکنون این سوال پیش می آید که اگر کودک مبتلا به اوتیسم فاقد مهارت بازی کردن است آیا می توان این مهارت را به او یاد داد؟ در حقیقت روش های درمانی متعددی وجود دارد که بر مهارت آموزش بازی کردن در کودکان مبتلا به اوتیسم تمرکز دارد و پدر و مادر در این فرآیند نقش مهمی را ایفا می کنند. این روش های درمانی به شرح زیر می باشند:
روش درمانی فلورتایم مداخلات درمانی اوتیسم روش درمان رفتار کاربردی واقع گرایانه بازی درمانی
پدر و مادر، معلم و درمانگران و همه افرادی که با کودک مبتلا به اوتیسم ارتباط دارند می توانند از این روش ها برای کمک به کودک استفاده کنند البته ممکن است همه کودکان پاسخ مناسبی را به این روش های درمانی ندهند و باید از روش های دیگری استفاده کرد.
مترجم: لیلا عبدالملکی